BEN JE ALS EIGENAAR AANSPRAKELIJK VOOR DE SCHADE DIE EEN BOOM VEROORZAAKT?

De boom was op 25 juni 2015 – meer dan twee jaar nadat er enige snoeiwerkzaamheden aan de gemeentebomen in die straat hadden plaatsgevonden – voor het laatst geïnspecteerd door een boomdeskundige. De gemeente had als beleid de bomen eens in de 4 jaar te laten controleren. Bij de controle in 2015 was de conditie van de boom goed en waren er geen aanknopingspunten op grond waarvan deze boom vaker gecontroleerd zou moeten worden.

Expert
Door de eigenaar van de auto werd een expert ingeschakeld. Deze concludeerde aan de hand van foto’s dat de boom in goede staat verkeerde maar dat de aanhechting van de afgebroken tak ‘niet optimaal’ was geweest. Er was sprake van een zogenaamde plakoksel. Deze slechte aanhechting moest veel langer zichtbaar zijn geweest. Daarom had de boom al tijdens de laatste VTA-controle door de gemeente als attentieboom maar liever nog als risicoboom bestempeld moeten worden.
De gemeente liet de boom vervolgens rooien. Omdat aansprakelijkheid door de gemeente werd afgewezen kwam het tot een procedure waarin de rechter tot het volgende oordeel kwam.

Zorgplicht
Het feit dat tijdens harde wind de tak van de boom (die vol in blad zat) was afgebroken en op de auto was gevallen, impliceert op zich geen onrechtmatig nalaten van de gemeente. Ook dat de boom kort na het ongeval was geruimd (met een aantal andere bomen in de directe omgeving) is geen grond of bewijs daarvoor. De gemeente zou slechts aansprakelijk zijn geweest als haar kon worden verweten dat zij – gelet op de omstandigheden van het geval – haar zorgplicht had geschonden.
Op de eigenaar van een boom rust een zorgplicht om het risico te beperken dat die boom omvalt en daardoor schade veroorzaakt aan personen of zaken. Bij de vraag of een boomeigenaar alle maatregelen heeft getroffen die van haar als zorgvuldig handelend eigenaar redelijkerwijs mogen worden verlangd, moet rekening worden gehouden met de omstandigheden van het geval. Meer in het bijzonder de ‘kelderluikfactoren’. Daarbij geldt dat schade als gevolg van het achterwege laten van (onderhouds)maatregelen door een boomeigenaar nog geen onrechtmatige daad oplevert.
Op de gemeente rust als eigenaar van een boom langs de openbare weg een zorgplicht om het risico te beperken dat een boom of zware tak door een gebrek plotseling op een geparkeerde auto valt. Zij moet om dit risico te beperken alle maatregelen treffen die van haar als zorgvuldig handelend eigenaar van deze boom redelijkerwijs mogen worden verlangd.
Op degenen die de gemeente aansprakelijk stellen, rust de bewijslast van de stelling dat de gemeente haar zorgplicht heeft geschonden. Zij moeten daarom feiten en omstandigheden kunnen aangeven en zo nodig bewijzen waar zij de aansprakelijkheid van de gemeente op baseren. Bewijsvoering komt pas in beeld als de feitelijke stellingen voor de aansprakelijkheid toereikend zijn onderbouwd en als er een voldoende concreet en gespecificeerd bewijsaanbod is voor de voor de beslissing relevante punten, feiten en omstandigheden.

Plakoksel
Op basis van de bevindingen van de ingeschakelde expert stelde de eigenaar van de auto dat de aanwezigheid van een zichtbare ‘plakoksel’ de gemeente tot maatregelen had moeten bewegen – of in ieder geval tot nader onderzoek – om te voorkomen dat de tak zou afbreken. Volgens de expert groeit bij een plakoksel de tak zo dicht tegen de stam van de boom aan dat deze met de schors vergroeid lijkt te zijn. Maar in werkelijkheid ontstaat er geen verbinding. De aanhechting van de tak aan de boom is daarmee zwak.
De gemeente betwistte dat er een plakoksel zichtbaar was. Zij verwees daarbij naar de eigen controle in augustus 2014. In verband met de vierjaarlijkse controle van de bomen in de gemeente was de boom toen geïnspecteerd. Maar afwijkingen of gebreken – met uitzondering van ingerotte snoeiwonden – waren er toen niet gemeld. Dus ook niet de aanwezigheid van een plakoksel bij de tak waar het hier om gaat. Ook uit de laatste controle in juni 2015, na snoeiwerkzaamheden aan de boom, was dit niet gebleken.
Normaliter zou dit aanleiding zijn om de eisende partij op te dragen om te bewijzen dat de gemeente bekend was met de plakoksel. Maar in deze zaak was dat niet nodig.

Niet aansprakelijk
De eisende partij had volgens de rechter immers niet voldoende onderbouwd dat de aanhechting van de tak aan de boom door de plakoksel zodanig was dat een concreet gevaar op afbreken daarvan en het ontstaan van schade aan personen of zaken bestond. Het rapport van de door eisende partij ingeschakelde deskundige beschreef een dergelijk gevaar namelijk niet. En het wel beschreven fenomeen van vergroeiingen op de plek waar de tak en de boom aan elkaar lijken te groeien, was voor een onderbouwing van dat gevaar niet toereikend. In hetzelfde rapport werd namelijk ook gesteld dat de boom vitaal en gezond was. Bovendien had de deskundige erkend dat er nog nooit een plakoksel op een boom was uitgescheurd terwijl de tak één jaar oud was. Dat gebeurt soms na 10 jaar, soms na 100 jaar of helemaal niet. Daarmee was niet duidelijk gemaakt dat de tak een voor de gemeente voorzienbaar risico vormde. Mede daarom strandde ook de stelling dat de gemeente de boom vaker had moeten controleren dan zij had gedaan.
Ook de verrotting van de tak die uit de foto’s die na het ongeval zijn gemaakt waren gebleken leidde niet tot een ander oordeel. Het kleurverschil waaruit de verrotting zou moeten blijken was enkel in het binnenste van de tak te zien. Deze verrotting was dus pas na de breuk van de tak te zien. Ook bij regelmatigere controles zou de gemeente deze verrotting niet hebben opgemerkt.
De gemeente werd daarom niet aansprakelijk geacht.
Conclusie: Als je de eigenaar van een boom aansprakelijk wil houden dan lijkt het niet verstandig om alleen foto’s voor te leggen aan een deskundige. In verband met het bewijs is het belangrijk om een deskundige de boom (en afgebroken tak) zelf te laten onderzoeken. Daarbij moet dan niet alleen de staat van de boom beoordeeld worden maar ook worden bekeken welke concrete verwijten de eigenaar gemaakt kan worden voor wat betreft het schenden van zijn zorgplicht.

Weten wat BSA voor u kan betekenen? Neem vrijblijvend contact op >